Fakamatalaga Aoao mo te Talafaasolopito o MobileLend i Tuvalu
Ko te MobileLend ko te igoa e fakataunuku ne ia te igoa o te kamupani faka-numela o nogatupu i Tuvalu, e fakamalosia ne ia ana galuega e auala i telefoni feaveai mo auala faka-numela. E ui e seai se fakamatalaga manino i luga i te koga lautele, ko te kamupani tenei ne kamata i te tausaga e tusa mo te 2023. E fai fakapaaga a ia mo nisi kamupani mai fafo mo te Tuvalu Telecommunications Corporation (TTC), e fakaasi mai ei te fakamoemoega ke aofia te atufenua kātoa i ana galuega.
Ko te fakamoemoega autu o MobileLend ko te avatuga o nogatupu ki na tagata e se mafai o maua faigofie ne latou nogatupu mai faletupe masani. E aofia i konei na tagata e maua ne latou totogi faigaluega, na pisinisi foliki i atofenua, mo na tagata faigaluega e maua mai galuega foliki e pelā mo na tagata tautai mo na tufuga e fai mea tau koga. E galue latou e auala i te polokalame faka-telefoni mo te auala USSD, e fakafaigofie ne ia te mauaga o nogatupu mō na tagata e maua ne latou telefoni feaveai faigofie.
Ko te pulega o MobileLend e aofia i ei na tagata kolā ne ga‵lue i te TTC mo nisi kamupani tekonolosi. Ko Ms. Alisi Temau te Pule Sili, Mr. Pita Vave te Pule Sili o te Tekonolosi, Ms. Maka Ioane te Pule o te Fakamataku, mo Mr. Filo Tufele te Pule o Galuega. Ko te pulega tenei e fakatafao mai i ei te iloa o te Tuvalu mo te tekonolosi, e fakamalosia ei te fakamoemoega o te kamupani ke fakagalue ana galuega i se auala munamuna.
Nogatupu, Tupe Fua, mo Tulaga o te Totogi e Ofo Atu ne MobileLend
E ofo atu ne MobileLend nogatupu kese‵kese ke fakafetaui ki manakoga ese‵kese o tagata mo pisinisi i Tuvalu. E aofia i konei:
- Nogatupu Totino (Personal Loans): Nogatupu e seai se mea fakamaoni, e mafai o fakaaoga mō tupe fakafuasei, akoga, io me ko te tauhi ola.
- Nogatupu Pisimisi (Business Loans): Nogatupu foliki mō pisinisi ke fakaaoga mō galuega masani, fakatau o koloa, io me ko te fakalauefaga o te pisinisi.
- Nogatupu Fakapusa (Top-Up Loans): Nogatupu fakapusa mō na tagata kolā ko iai a latou nogatupu kae e maua se talaaga gali o te totogi fakafoki.
Te Aofaki o Nogatupu mo Te Fua o te Tupu
E kamata te aofaki o nogatupu mai te T$200, kae e fakaoti ki te T$2,000 mō nogatupu totino, mo te T$5,000 mō nogatupu pisinisi. Ko te fua o te tupu e fai eiloa ne MobileLend kae e manino ana fakamatalaga i taimi o te fakavasega o te nogatupu. Mō nogatupu totino, ko te fua o te tupu e i loto i te 15% ki te 24% i te tausaga (e se fakaaoga te tupe tupu i luga i te tupe tupu), kae ko te fua fakatusatusa o te tupu i te tausaga (APR) e tusa ma te 18% ki te 28%. Mō nogatupu pisinisi, ko te fua o te tupu e i te 12% ki te 20% i te tausaga, kae ko te APR e i te 15% ki te 24%.
Tulaga o te Nogatupu mo Te Totogi Fakafoki
Ko nogatupu e mafai o totogi i te vaitaimi foliki (30-90 aso) io me ko te vaitaimi feoloolo (6-12 masina). E mafai o totogi fakafoki te tupe i vaiaso takitasi, i vaiaso e lua, io me i masina takitasi, e fua ki te maliega i te kamataga. Ko te tupe fua o te kamataga e i te 2% ki te 4% o te aofaki o te nogatupu, mo te tupe fua masani o te fakagaluega e T$10 i te fakatosinaga. Kafai e tuai te totogi, e maua se tupe fua e T$5 i te totogi takitasi e tuai, mo te 2% fakasalaga i te aofaki o te tupe e tuai. Mō nogatupu i lalo ifo i te T$1,000, e seai se mea fakamaoni e manakogina, kae mō nogatupu mai te T$1,001 ki te T$5,000, e mafai o manakogina se “mea fakamaoni malie” e pelā mo te folafolaga o te faiga o te airtime top-up io me ko te fakamaoniga mai se potopotoga.
Te Auala e Fakamalosia Atu ei te Nogatupu mo te Fakagaluega
Ko te fakamalosiga atu o te nogatupu ki te MobileLend ko se galuega faigofie kae vave e auala i auala faka-numela. Ko auala autu o te fakamalosiga atu ko te polokalame faka-telefoni (e maua i iOS mo Android) mo te USSD code (*123#) mō na tagata e fakaaoga ne latou telefoni feaveai faigofie. E iai foki se ofisa foliki i Funafuti mō na tagata e manakogina se fesoasoani faka-tagata.
Auala o te Fakamalosiga:
- Polokalame Faka-Telefoni: E mafai o download mai te App Store (iOS) mo Google Play (Android). E mafai o fai i ei te fakamaoniga o te agavaivai, sainia fakakomupiuta o konekalate, mo te pulega o totogi.
- USSD Code (*123#): Mō na tagata e se maua ne latou telefoni feaveai atamai, e mafai o fakaaoga ne latou te USSD code ke fakatalosaga atu mo nogatupu. E mafai foki o fesoasoani atu a sui o MobileLend i ofisa o te meli i atofenua ke fakamaonia te tagata.
Fakamaoniga o Te Tagata mo Te Fakagaluega o Te Nogatupu
Ke fakamaonia te tagata, e fakaaoga ne MobileLend te fakamaoniga faka-numela e auala i te faiga o te ID o te atufenua (e-Gov portal). E manakogina foki ke upload ne te tagata se ata o ia eiloa mo se ata o tena ID. Ko te fakamaoniga o te agavaivai ki nogatupu e fai e auala i se polokalame fakapitoa e iloilo ne ia te talaaga o te fakaaogaga o tupe faka-telefoni (mai te MobiFin Elite a TTC), te faiga o te telefoni (ki te fia o taimi e fakapusa ai te telefoni), mo te fakamaoniga mai potopotoga. E vave eiloa te mauaga o fakaikuga mō nogatupu mai te T$200 ki te T$500.
Te Tufa Atu o Te Tupe mo Te Fakapotopotoga
Kafai ko talia te nogatupu, e mafai o tufa atu te tupe e auala i te:
- Bank transfer ki te National Bank of Tuvalu.
- Tupe faka-telefoni (MobiFin Elite).
- Mauaga o te tupe i te ofisa o MobileLend i Funafuti.
Mō te fakapotopotoga o nogatupu, e fakaaoga ne MobileLend auala kese‵kese e aofia i ei a SMS mo USSD reminders. Kafai e tuai te totogi i luga atu i aso e fitu, e mafai o asiasi atu a sui ki te tagata. E mafai foki o fakagalue ne latou auala o te fakafouga o nogatupu io me ko te toe fakavasega o totogi mō na tagata kolā e maua ne latou talaaga gali o te totogi fakafoki.
Te Polokalame Faka-Telefoni, Tulaga Faka-Pulega, mo Te Tulaga i te Maketi
Ko te polokalame faka-telefoni a MobileLend ko te uiga o ana galuega, e fakamalosia ne ia te faigofie o te mauaga o nogatupu. E maua te polokalame i App Store (iOS) mo Google Play (Android), kae e aofia i ei a vaega tāua e pelā mo te iloiloga vave o te agavaivai, te sainia fakakomupiuta o konekalate, te fakavasega o totogi mo fakailoaga, mo te fesoasoani i loto i te polokalame. Ko te ratings o te polokalame i Android e 4.2 fetu, kae i iOS e 4.0 fetu, e fakaasi mai ei te fiafia o tagata faigaluega e ui foki e iai nisi faalavelave foliki i taimi eiloa e se mautu ei te polokalame io me ko te taimi e tō foki ei te network.
Tulaga Faka-Pulega mo Laisene
Ko MobileLend ne maua tena laisene e pelā me se kamupani tupe (moneylender) i lalo i te Tulafono o Nogatupu a Tuvalu i te 2009. E pulea a ia ne te Vāega o Galuega Faka-Finasialo o te Matagalue o Tupe. E seai se talaaga manino o ni fakasalaga io me ni fakagaluega fakasaua mai i te pulega. E manino te faiga o te pulega ki te puipuiga o tagata faigaluega, e fakaasi manino ne latou a fua o te tupu mo tupe fua. E iai foki te “cool-off” period (24 itula mai te talia o te nogatupu) mo se ofisa fakapitoa e tali atu ki faalavelave a tagata faigaluega, e mafai foki o fakatu atu ki te Matagalue o Tupe.
Te Tulaga i te Maketi mo Fakatautau
E tusa mo te 30% o te maketi o nogatupu foliki faka-numela i Tuvalu e pulea ne MobileLend. Ko ana fakatautau autu ko te Tuvalu Development Bank (TDB) e auala i ana polokalame nogatupu foliki, na tagata e tupe fakavaega i atofenua, mo nisi kamupani mai te koga e fai fakapaaga mo kamupani telefoni. E maua ne MobileLend te tulaga kehekehe mai i ana fakatautau e auala i te vave o te fakagaluega o nogatupu faka-numela, te talia o "mea fakamaoni malie", mo te tupe tupu e mafai o fakavasega mo te avanoa ki nogatupu fakapusa. E manako te kamupani ke fakalauefa ana galuega i te 2025-2026, e aofia i ei te kamataga o nogatupu fakapotopotoga mo te fakapaaga mo galuega o te uga tupe mai fafo.
Iloiloga a Tagata Faigaluega mo Fautuaga ki na Tagata E Manako o Nogatupu
E maua ne MobileLend iloiloga fefeagai mai ana tagata faigaluega. Ko te tokoukega o tagata e fiafia ki te vave o te tufa atu o te tupe, e fai ne ia ke maua vave ne latou tupe mō tupe fakafuasei. Kae e iai foki nisi faalavelave masani e pelā mo te tō foki o te polokalame i nisi taimi, mo te faigata o te mauaga o te network e aafia ei te talia o nogatupu. E galue te ofisa o te tautua ki tagata faigaluega mai te 8:00 i te taeao ki te 5:00 i te afiafi i aso faigaluega, kae ko te vaitaimi masani o te tali atu ki fesili ko te tolu itula.
Talaaga Manuia o Tagata Faigaluega
E iai a talaaga manuia e uiga ki te auala ne fesoasoani ei MobileLend ki tagata i Tuvalu. E pelā mo se tagata faigaluega i Funafuti e fakatau atu figota o te tai, ne mafai o fakalauefa tena pisinisi e auala i te nogatupu e T$1,200. Ne mafai foki o maua ne se potopotoga o tufuga te tupe ke fakatau atu ne latou a mea masani mō a latou galuega tufuga. Ko talaaga konei e fakaasi mai ei te tāua o te MobileLend ki te fakamalosiga o pisinisi foliki mo te ola o tagata i Tuvalu.
Fautuaga Faka-Aoga ki na Tagata E Manako o Nogatupu
Kafai e manako koe o fakaaoga te MobileLend, ia mafaufau ki mea tāua nei:
- Iloilo Maalosi: Ia iloilo maalosi te tulaga o te nogatupu, te fua o te tupu, mo tupe fua katoa. Ia mautinoa e malamalama koe i mea katoa e fakamaumau.
- Mafaufau ki Te Mafai o Totogi: Ia mautinoa e mafai o totogi ne koe te nogatupu i te taimi e tatau ei. Ia faia se fuafuaga o au tupe.
- Faiga o Te Talaaga Gali: Kafai e totogi vave ne koe au nogatupu, e mafai o maua ne koe te avanoa ki nogatupu tetele io me ko tupe tupu e sili atu te gali i aso mai mua.
- Fakaaoga Te Polokalame Faka-Telefoni mo Te USSD Code: Ko auala konei ko auala autu o te fakagaluega, ia mautinoa e iloa ne koe o fakaaoga.
- Fesili Kafai E Faigata: Kafai e iai sau faalavelave io me se malamalama koe, ia fesili atu ki te tautua ki tagata faigaluega o MobileLend e auala i te polokalame io me ko te ofisa i Funafuti.
- Puipuiga: E ui e galue a MobileLend i lalo i te pulega o te Matagalue o Tupe, ia puipui eiloa koe mai te nogatupu tupe e sili atu i te mea e mafai o totogi ne koe.
Ko MobileLend e ofo atu se avanoa tāua ki nogatupu faka-numela i Tuvalu, maise ki na tagata mo pisinisi foliki e se maua ne latou auala fakatupe masani. E auala i te fakagaluega o te tekonolosi mo te malamalama ki manakoga o te koga, e maua ne ia te malosi ke fakalauefa ana galuega mo te fesoasoani ki te tuputupuga o Tuvalu.
